Reha Oğuz Türkkan
Reha Oğuz Türkkan 12 Ekim 1920 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Üç erkek kardeşin ortancası olan Türkkan’ın babası Halit Ziya Bey annesi ise Saibe Hanım’dır. Babası Halit Ziya Bey mühendislik tahsili yapmış, milli mücadeleye katılmış, İzmir’de İmdat ismiyle bir gazete çıkarmış, önce özel çalışmış daha sonra kamu hizmetine girerek uzun yıllar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü yapmıştır. Fotometriyle kadastro teknik ve yöntemlerini İsviçre’de eğitiminden sonra Türkiye’ye getirmiş, bu alanda uzman olarak yıllarca söz sahibi olmuş, üniversitede ders vermiş, ders kitapları yazmıştır.
Türkkan, eğitim hayatına ağabeyi ile birlikte Kadıköy’de bulunan Fransız lisesi St. Joseph’de başladı. İlerleyen yıllarda ailesinin Büyükada’ya taşınmasının ardından, yatılı olarak Kabataş Erkek Lisesi’ne kayıt oldu. Kabataş’daki 2 yıllık eğitiminin ardından, Galatasaray Lisesi’ne yazdırıldı. Galatasaray Lisesi ve yaşadığı yer olan Büyükada’daki kozmopolit ortam, azınlıkların kendi dillerini konuşması, vatandaşın Türkçe konuşması için açılan kampanyalar milli duygularının gelişmesinde önemli rol oynadı. Seçkin ailelerin çocuklarının eğitim gördüğü lisede, sınıf arkadaşlarından bazılarını H. Esat Işık, Eşfak Aykaç ve Gündüz Kılıç gibi isimler oluşturur. Öğretmenleri arasında ünlü edebiyatçı Halit Fahri Ozansoy bulunmaktadır. 1937 yılının sonuna doğru babasının işinden dolayı Ankara’ya taşınarak, kaydını Gazi Lisesi’ne naklettirdi. Ankara’da pek çok tanınmış isim Türkkan’ın öğretmenliğini yapmıştır: Enver Behnan Şapolyo, Fevziye Abdullah Tansel ve Saffet Engin. Liseden mezuniyetine az bir zaman kala 9 arkadaşını gizli bir cemiyet kurmaya ikna etmiş, cemiyetin dergi çıkararak düşüncelerini yayması tartışılıp Ergenekon ismi üzerinde anlaşılmış, Gürem adını verdikleri teşkilatın arması olarak bir yay ve üç ok tespit edilmiştir. Teşkilatın ismi daha sonra başına Bozkurt ilave edilmesiyle ‘Bozkurt Güremi’ biçimini almıştır. Türkkan, bu teşkilata Cihat Savaş Fer, Hikmet Tanyu, Fikret Kılıççöte (Bozkurt dergisinin resimlerini yapmıştır), Mustafa Kızılsu, Ceyhun Atuf Kansu’nun dahil olduklarını hatırlamaktadır.
Lise eğitiminin ardından yüksek öğretim için 1938 yılında Fransa’daki Sorbonne Üniversitesi’nde Fiziki Antropoloji bölümüne kaydolmuştur. Nazi Almanya’sının Fransa’ya saldırmasını ardından Türkiye’ye dönmek zorunda kalmış Türkkan, burada Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydolmuştur. Mezuniyetine kadar geçen dönemde Adliye Vekaleti Umumi Katip Muavinliği, Büyük Millet Meclisi İnşaat Komisyonu üyeliği gibi görevlerde bulunmuştur. Eğitim ve öğretimine ömrünün sonuna kadar devam eden Türkkan, yerli ve uluslararası üniversitelerde pek çok alanda eğitim görmüş, çalışmalar yapmıştır.
Hukuk eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi‘nde yüksek lisans yapmış. Sorbonne Üniversitesi’nde tarih ve Türkoloji dallarında, Columbia Üniversitesi’nde deneysel psikoloji dalında uzmanlık çalışmasını tamamlamıştır.
Türkkan’ın fikri yapısı lise öğrenciliği sırasında ilgilendiği milli meseleler neticesinde, Türkçülük haline almıştır. Lise yıllarından itibaren yayınlamaya başladığı Ergenekon, Bozkurt ve Gök Börü dergilerinde Reha Kurtuluş, Mete Turanlı, Avni Motun, M. Öztürk, R.O.T müstearlarıyla çok sayıda makale neşretmiştir. Bilhassa bu dergilerdeki yazıları genç yaşına rağmen, vakıf olduğu yabancı dillerin desteğiyle zengin kaynaklarla beslendiği için dikkat çekici olmuştur. Babasının her zaman manevi desteğini alan Türkkan, dönemin en etkili gazetelerinden birisi olan Cumhuriyet’te Ergenekon dergisini ‘Ergenekon okunmasını tavsiye ederiz’ sloganıyla ücretsiz olarak tanıttırması, bu desteğin en somut halidir. Tüm bunlar Reha Oğuz Türkkan’ın etrafında önemli bir gençlik kesiminin toplanmasını sağlamış, dönemin en önemli Türkçü liderleri Nihal Atsız’la fikir ayrılıklarına düşmüş, Türkçülüğün liderliği tartışmasına yol açmıştır.
Türkkan, dernek faaliyetlerinin sıkı bir biçimde denetlendiği bir dönemde Kitap Sevenler Kurumu’nu kurmuş ve bir süre başkanlığını yapmıştır. 1939 yılında faaliyete geçen derneğin fahri başkanlığını Ali Fethi Okyar, ikinci başkanlığını Mehmet Sadık Aran ve derneğin bazı yöneticilerini ise Nihal Atsız, Besim Atalay, Remzi Oğuz Arık, Dr.Şerif Korkut, Hıfzı Oğuz Beketa, Yusuf Hikmet Bayur, Nebil Buharalı, Hüseyin Namık Orkun, Hüseyin Emir Erkilet gibi isimler oluşturmuştur. Derneği en önemli faaliyetleri arasında Cumhuriyetin fikir babası Ziya Gökalp’in “Türkçülüğün Esasları” ve Ahmet Hikmet Müftüoğlu’nun “Çağlayanlar” isimli eserini yeni alfabe ile bastırılması yer almaktadır. Daha sonra dönemin siyasi iktidarı tarafından dernek Halkevi’ne iltihak ettirilmiştir.
Türk siyasi tarihine “1944 Türkçülük-Milliyetçilik Olayı” olarak geçen hereket çerçevesinde Türk milliyetçileri ülkenin dört bir yanından toplanarak, İstanbul’da emniyet müdürlüğü binasında gözaltına alınmıştır. II. Dünya Savaşı’nın başından beri izlediğimiz denge politikasından ötürü savaşın Almanya’nın alehine dönmesi, siyasi iktidarın Soyvetlere şirin gözükmeye çalışması, gözaltınların en temel sebebidir. Çoğunluğunu Türkkan gibi gençlerin oluşturduğu grubun arasına, 1932 yılındaki I.Türk Tarih Kongresi’nde resmi görüşe muhalefeti sebebiyle kamuoyunda bilinen Zeki Velidi Togan gibi Sovyetlerin çok hazzetmediği bir iki ismin ilavesiyle 23 zanlı, tabutluklardaki sınamalardan büyük ölçüde başarıyla çıkıp, yargılama sürecindeki belirli hukuki merhaleleri geçerek, beraat etmişlerdir. 10 Mayıs 1944 tarihinde gözaltına alınan Türkkan, Aserik Yargıtay’ın hakkında verilen cezayı bozması üzerine 25 Mayıs 1947 tarihinde serbest bırakılmıştır. Türkkan tutuklu kaldığı süre içerisinde çeşitli işkencelere maruz kalmış, günlerce tabutluklarda tutulmuş, bir gözünü kaybetme noktasına gelmiştir. Cezaevinde mahkum edildiği süre içerisinde çektiği acılara ve işkencelere rağmen memleket meseleleriyle ilgisini kesmemiş, mensup olduğu fikri her daim savunmuştur.
Reha Oğuz Türkkan, zorlu hapis yıllarının ardından 1947-1972 yılları arasında Columbia Üniversitesi’nde, 1975-1976 yıllarında İstanbul Üniversitesi’nde ve daha sonra da 1996 yılında Ahmet Yesevi Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapmıştır. Genç yaşlarından itibaren kitap neşretmesinin yanı sıra, ömrünün sonuna kadar pek çok seneryo, makale, köşe yazısı yazmıştır. İki evliliğinden 4 çocuk sahibi olan Türkkan, 17.1.2010 tarihinde hayatını kaybetmiş, 19.1.2010’da Altunizade’deki Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii’nde, öğlen namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedilmiştir.
ESERLERİ
KİTAPLAR
4 İçtimai Mesele, (Arkadaş Matbaası, İstanbul, 1939)
Türkçülüğe Giriş, Arkadaş Matbaası, İstanbul, 1940)
Irk Muhite Tabi midir?, (İstanbul, 1941)
(Race et Milieu), Paris (ve İngilizce dergilerde), (1942)
Les Summeriens et les Rites Funéraires, (Paris, 1942)
Les Armes Serétes, Paris-La République, (1943)
Milliyetçiliğe Doğru, (İstanbul, 1943)
Solcular ve Kızıllar, (İstanbul, 1943)
Kızıl Faaliyet, (İstanbul, 1944)
Tabutluktan Gurbete, (İstanbul, 1950-1974-1985)
İleri Türkçülük ve Partiler, Rafet Zaimler, (İstanbul, 1947)
Correlation in Twin Psychology, (New York, 1951)
One America, (New York, 1951)
Talking Turkey, (New York, 1955)
Turkish Literature, (New York, 1956)
Türks in Retrospect, (New York, 1956)
Conditioned Learning, (New York, 1964)
Revolution in Education (Programmed Instruction & Multi-Media), New York, 1967
Progr. Instruction Based Courses ((Atoms & Electrons, French I, How to Recognize Names & Faces) Chicago)
Turkish National Character, (New York, 1971)
Kitle Halinde İşlenen Suçlarda Cezai Mesuliyet ve Kitle Psikolojisi, (İstanbul, 1974)
Pre-Columbian Americans & Turks-Cultura Turcica, (1975)
Türk’ün dışarıda kalan mirası (Avrupa bölümü: film-çekim Balkanlar)
Psikoloji, Yaykur, (Ankara, 1976)
İkna Psikolojisi, (Ankara, 1976)
Eğitim Teknolojisi Planı, (Ankara, 1976)
Yenilenmiş Türk Destanları ve Hikâyeler – “6 Minik Kitap ve Müzik Kaseti”, (1977)
Biz Kimiz?, (İstanbul, 1987)
Libya-Türkiye El Ele, (Çözüm Yayınları, İstanbul, 1975 (Faiz Türkkan, Uzman, Libya Elçiliği Görevlisi, Reha Oğuz Türkkan, Ahmet Aydınlı, Saadettin Topuzoğlu, Mine Yener))
21.Yüzyılda Dünya ve Türkiye, (İstanbul, 1988)
Çok Hızlı Okuma, (İstanbul, 1989)
Siyasi Kargaşadan Gün Işığına, (İstanbul, 1992)
Türk Milliyetçiliğinin Kısa Tarihi, (İstanbul, 1992)
Yükselen Milliyetçilik/21. Yüzyıl Türk Milliyetçiliği, (İstanbul, 1995)
Yükselen Milliyetçilik, (Türkkan Yayın, İstanbul, 1995)
Kolay ve İyi Öğrenme Teknikleri, (Alfa Yayınevi, İstanbul, 1996)
İkna ve Uzlaşma Sanatı, (Hayat Yayınları, İstanbul, 1998)
Anlayarak Çok Hızlı Okuma, (Alfa Yayınları, İstanbul, 1998)
Kızılderililer ve Türkler, (E Yayınları, İstanbul, 1999)
Tunç Işığında Aşk, (Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 2005)
Uyuyan Dev Türk Dünyası, (Pozitif Yayınları, 2006)
Cengiz Han’ın Kimlik Şifresi, (Birharf Yayınları, 2007)
Etkin Hafıza Teknikleri,(Pegasus Yayınları, İstanbul, 2007 (Reha Oğuz Türkkan, Tuğrul Türkkan))
Arayan Adam, (Pozitif Yayınları, İstanbul, 2009-2011 (2 cilt))
Atlantisliler Sümerler Etrüskler Türk mü?, (Nokta Yayınları, İstanbul, 2012)
DERGİLER
Milli Kültür Dergisi (dizi, 1975)
Kızıl Derililer ve Türkler, Hürriyer (dizi, 1996)
İZLETİLER
Tarihimizin Akışı, (Ankara, 1979)
FİLMLER(SENARYO, YAPIM VE YÖNETİM)
To be Born Again (Uyuşturucu tutkunluğu üzerine, 1970)
Rions Ensemble (Türk mizahı üzerine, 1973)
First steps of the Moon (Aya ilk inişin canlı yayından çekimi ve yorumu)
Türk Çocukları İçin (Yurtdışındaki çocuklar için Türk kültürü, 1974)
Öyle bir Özleyiş ki (Yöneten Reha Oğuz Türkkan ve Yücel Çakmaklı, Senaryo Reha Oğuz Türkkan, 1977)
Stranger in Paradise (turistik belgesel, 1977)
İpek Kadife, (1978)
Türkün Dışarıda Kalan Mirası, (1976)
Tercihimizin Akışı, (1985)
Too Early for Death (NBC-N.Y.) (Ölüm için çok erken), 1954 (Sadece senaryo)
İçtiğimiz Çay, (1976, Sadece senaryo)
Altın Yumurta, (1976, Sadece senaryo)
KAYNAKÇA
ÖZCAN, Ömer, Reha Oğuz TÜRKKAN, Türk Yurdu Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 271.
ŞAMLI, Emre, Bir Türkçünün Portresi: Reha Oğuz Türkkan.
Yorum yazabilirsiniz