Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Hakas Türkolog, folklorist ve şair Alevtina Maytakova’nın doğumunun 90. yılı dolayısıyla uluslararası “Sibirya Türk Destan Geleneği ve Kamlık İnancı” konferansı düzenledi.
TÜRKSOY Genel Sekreterliği konferans salonunda, TÜRKSOY ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü iş birliğinde yüz yüze ve çevrimiçi olmak üzere hibrit formada düzenlenen konferansa Türk Dünyası destanları üzerinde çalışma yapmış çok sayıda yerli ve yabancı akademisyen katıldı.
Konferansta selamlama konuşması yapan TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Bilal Çakıcı, Hakas Türkolog, folklorist ve şair Alevtina Maytakova’nın doğumunun 90. yılına ithafen düzenlenen bu etkinliğin sadece anma etkinliği olarak değil bilimsel şölene dönüşmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Çakıcı, yurtdışı programı nedeniyle konferansa iştirak edemeyen TÜRKSOY Genel Sekreteri Düsen Kaseinov’un yolladığı video mesajını izlemeye davet etti.
TÜRKSOY Genel Sekreteri Kaseinov video mesajında, Türk Şaman mitolojisinin ayrılmaz bir parçası olan kahramanlık destanlarının yayımlanmasının TÜRKSOY’un faaliyetlerinde özel bir yere sahip olduğunu ve şimdiye dek Türk Dünyası’na ait birçok destan yayımladıklarını söyledi.
Kaseinov “Diğer Türk uluslarında olduğu gibi Hakas Türklerinin de çok sayıda kahramanlık destanı vardır. Ezelden beri Sibirya’da yaşayan Hakasların topraklarında binlerce yıllık motifler içeren kadim Türk Şaman mitolojisi, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaştırılmıştır. Bu zengin mirasın dünyaya tanıtılması sürecinde aktif bir rol üstlenen TÜRKSOY; ‘Huban Arığ’, ‘Han Mirgen’ ve ‘Ah Çibek Arığ’ gibi Hakas destanlarını neşretmiştir. Dr. Timur Davletov tarafından Anadolu Türkçesine aktarılan bu destanların içerisinde 2006’da yayımlanan ve yaklaşık 15600 dizeden oluşan ‘Huban Arığ’ Hakas Türklerinin kadın yiğitlik destanını, büyük Hakas haycı-destancı Semön Şulbayev’den Alevtina Maytakova kaydetmiştir.” diye konuştu.
TÜRKSOY’un, halk bilgeliği ansiklopedisi olan kahramanlık destanları alanındaki çalışmalarını bundan sonra da sürdüreceğini kaydeden Düsen Kaseinov, konferansın yapılmasında emeği geçenlere teşekkürlerini sunarak, yapılan sunumların kitaplaştırılacağını sözlerine ekledi.
Konferansta bir açılış konuşması yapan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Başkanı Prof. Dr. Sema Barutcu Özönder, TÜRKSOY’un kuruluşundan bu yana Türk kültür ve sanatının kendi coğrafyasını da aşarak dünyaya tanıtılmasında önemli görev üstlendiğini vurgulayarak, TÜRKSOY’la ortak etkinlikte bir araya gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Güney Doğu Sibirya sahası Türklerinin en önemli temsilcilerinden Hakas Türklerinin ders kitaplarının hazırlanmasında, Hakas ana dilinin yaşatılmasında eşsiz çalışmalara imza atan, Türk sözlü kültürünün edebiyatının önemli parçası olan destanlarının derleyicisi, Türkolog Alevtina Maytakova’nın çalışmalarına değinen ve öneminden bahseden Prof. Dr. Sema Barutçu Özönder, onu “Dipsiz denizin derinliklerinden dilin incilerini toplayarak düzeye çıkartabilen Hakas şairi” olarak niteledi.
Destanların sözlü kültürümüzün en önemli örnekleri olduğuna vurgu yapan Özönder, “Destanlar bütün Türk Dünyası’nda geçerli olmak üzere sözlü geleneğimizin en önemli tutkalı ve türüdür. Binlerce dizelik Türk Destanları kadim tarihimizden Hakaslarda “Haycı”larla, Kırgızlarda “Manasçı”larla, Kazaklarda “Akın”larla, Türkmenlerde “Bağşı”larla ve diğer halklarımızda “Bahşı”larla, “Ozan”larla, “Âşık”larla süzülerek günümüze gelmiştir. “ şeklinde konuştu.
TÜRKSOY ve Türk Dil Kurumunun, Türk Dünyası Destanları projesiyle bir ilmi faaliyetin içerisine girdiğini ve önemli işlere imza atıldığını kaydeden Prof. Dr. Sema Barutcu Özönder, “Fakat yaptığımız okumalar henüz neşredilmemiş destanlarımız bulunduğunu gösteriyor. Bu vesileyle TÜRKSOY ile bilimsel bir iş birliği yaparak halkıyatçılar, dilbilimciler ve destancıları bir araya getirerek, Türk Dünyası’nın sözlü kültür ürünlerinin video çekimleri de yapılarak icra ortamlarının belgelenmesi ve depolanması çalışmasını yapmamız mümkündür, TÜRKSOY’un faaliyet itibariyle ve Türk Dünyası’nın yanı sıra uluslararası alana hızlı erişebilen Teşkilat olması sebebiyle bu işin üstesinden en iyi gelecek kurum olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
Açılış konuşmalarının ardından bilimsel sunumlara geçildi.
Konferansta Prof. Dr. Gülsüm Killi Yılmaz (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü), Prof. Dr. Larisa V. Anzhiganova (N.F. Katanov Hakas Devlet Üniversitesi Felsefe ve Kültüroloji Bölümü, Abakan, Hakas Cumhuriyeti, RF), Prof. Dr. Melek Erdem, (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü), Prof. Dr. Zhanna M. Yusha (Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi Filoloji Enstitüsü, Kızıl, Tıva Cumhuriyeti, RF), Prof. Dr. Mehmet Aça, (Marmara Üniversitesi Fen-Eedebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü), Prof. Dr. Vasiliy V. İllarionov ( M.K. Ammosov Kuzey-Doğu Federal Üniversitesi Folklor ve Kültür Bölümü, Yakutsk, Saha (Yakut) Cumhuriyeti, RF), Prof. Dr. İbrahim Dilek (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Halk Bilimi Bölümü), Prof. Dr. Nerkes A. Khubiddinova (Rusya Bilimler Akademisi Ufa Federal Araştırma Merkezi Tarih, Dil ve Edebiyat Enstitüsü Edebiyat Bölümü, Ufa, Başkurdistan Cumhuriyeti, RF), Prof. Dr. Nadezhda R. Oynotkinova (Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi Filoloji Enstitüsü, Gorno-Altaysk, Altay Cumhuriyeti, RF), Doç. Dr. Stanislav A. Ugdyzhekov, (Sibirya Federal Üniversitesi Sayan-Şuşenskiy Şubesi Temel Bilimler Bölümü, Abakan, Hakas Cumhuriyeti, RF), Dr. Öğr. Ü. Nükhet Okutan Davletov (Kapadokya Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Programı), Dr. David Somfai Kara ( Macaristan Bilimler Akademisi Beşerî Bilimler Merkezi, Budapeşte, Macaristan), Dr. Evgenia S. Torokova (Hakas Dil, Edebiyat ve Tarihi Bilimsel Araştırma Enstitüsü Folklor Sektörü, Abakan, Hakas Cumhuriyeti, RF), Dr. Elvira Sultrekova (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü), Dr. Lyubov N. Arbachakova (Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi Filoloji Enstitüsü, Taştagol, Şor, Kemerovo Bölgesi, RF), Dr. Istvan Santha (Macaristan Bilimler Akademisi Beşerî Bilimler Merkezi, Budapeşte, Macaristan), Dr. Nadezhda V. Pavlova (Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi Kuzeyli Az Sayılı Halklar Sorunları ve Beşerî Araştırmalar Enstitüsü, Yakutsk, Saha (Yakut) Cumhuriyeti, RF), Dr. Akhat G. Salikhov (Rusya Bilimler Akademisi Ufa Federal Araştırma Merkezi Tarih, Dil ve Edebiyat Enstitüsü Doğu Elyazmaları Bölümü, Ufa, Başkurdistan Cumhuriyeti, RF), Dr. Timur B. Davletov (TÜRKSOY Sibirya Uzmanı) tarafından yapılan sunumların önümüzdeki dönemde TÜRKSOY tarafından kitaplaştırılacağı belirtildi.
Konferans kapsamında TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Bilal Çakıcı tarafından, Prof. Dr. Sema Barutcu Özönder, Prof. Dr. Gülsüm Killi Yılmaz, Prof. Dr. Melek Erdem, Prof. Dr. Mehmet Aça ve Dr. Elvira Sultrekova’ya ünlü Hakas destancı Semen Kadışev’in doğumunun 130. yılı anısına TÜRKSOY’un hazırladığı madalyalar takdim edildi.
Yorum yazabilirsiniz